اغلب انسداد رگ‌های خون‌رسان به مغز، منجر به بروز سکته مغزی میشود. در پی این مشکل قسمتی از مغز آسیب دیده و امکان کاهش یا از بین رفتن عملکرد آن قسمت از مغز وجود دارد. برای مثال امکان دارد قادر به حرکت دادن دست یا پای خود و یا صحبت کردن نباشیم.
آسیب‌ها دو نوع هستند:
• موقتی یا دائم
• جزئی یا کامل
اقدام برای درمان بعد از
سکته مغزی، بلافاصله پس از شروع علائم، باعث بالا بردن احتمال برقراری مجدد جریان خون مغز شده و همچنین میزان آسیب مغزی را کاهش می‌دهد.
پیش از آشنایی با روش‌های درمانی سکته مغزی ، توصیه میشود برای آگاهی بیشتر درمورد این بیماری به صفحه علائم سکته مغزی ، مراجعه کنید.
درمان بعد از سکته مغزی ، اغلب پروسه‌ای طولانی‌مدت و پردردسر است و یادگیری روش‌های بهبود سریع و بدون عوارض سکته مغزی برای بسیاری از بیماران و اعضای خانواده آنها عامل استرس و نگرانی است.
سکته مغزی، خون‌رسانی به مغز را کاهش می‌دهد، که در پی آن مشکلات گفتاری و تحرک بروز می‌کنند. درمان بعد از سکته مغزی و درک پروسه بهبود بعد از آن، از این جهت اهمیت دارد که سکته مغزی یکی از مهم‌ترین دلایل ناتوانی طولانی مدت محسوب میشود.
تشخیص نوع ناتوانی‌ای که بیمار بعد از سکته مغزی با آن مواجه میشود، به ناحیه مغزی که تحت تأثیر سکته مغزی قرار گرفته است، بستگی دارد. حدود ۴۰% از افراد بعد از سکته مغزی، به اختلالات متوسط تا شدید دچار می‌شوند که این اختلالات به مراقبت ویژه نیاز داشته و برای بهبودی این افراد و درمان بعد از سکته مغزی باید اقدامات درستی انجام شود.
ناتوانی‌های بعد از سکته مغزی برای بعضی از افراد عبارتند از:
• بی‌حسی برخی از اندام‌ها
• فلج شدن یک طرف بدن
• ناتوانی در درک و صحبت کردن
ریکاوری و درمان بعد از سکته مغزی به صبر و شکیبایی نیاز دارد. دانشمندان دقیقاً درمورد چگونگی بهبود مغز بعد از سکته مغزی، چیزی ارائه نمیدهند. اما شواهد علمی و تحقیقاتی حاکی از آن است که درصورت بازسازی جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده، برخی از سلول‌های مغزی که بعد از سکته مغزی دچار آسیب شده‌اند ممکن است بتوانند عملکرد خود را به‌دست آورند. به این ترتیب میشود به درمان بعد از سکته مغزی امید داشت. اما برای بهبود سریع تر چه اقداماتی باید انجام گیرد؟
تمرکز ریکاوری و درمان بعد از سکته مغزی بیشتر بر
توانبخشی است و در آن مهارت‌های شناختی، گفتاری، حسی و حرکتی به‌طور خاص مورد توجه قرار می‌گیرند. در اینجا به ناتوانی‌های بعد از سکته مغزی و شیوه‌ی درمان آنها می‌پردازیم.
سکته مغزی ممکن است منجر به اختلال در تکلم و گفتار شود. از این‌رو افراد متخصص در گفتار درمانی موظفند به بیماران سکته مغزی آموزش دهند تا توانایی تکلم را بازیابند. همچنین در صورت وجود آسیب شدید، راه‌های دیگر برای برقراری ارتباط به بیمار آموزش داده میشود .
از مهم‌ترین مشکلات شناختی بعد از سکته مغزی، مشکل حافظه و استدلال را می‌توان نام برد. در این موارد بیمار باید برای درمان، تحت نظر
متخصص مغز و اعصاب قرار بگیرد.
سکته مغزی می‌تواند عضلات یک طرف بدن را ضعیف کرده و باعث اختلال در حرکت شود. فیزیوتراپ‌های ماهر با آموزش تمرینات مغزی، به حفظ تعادل و تقویت عضلات این بیماران کمک می‌کنند. یک روش مؤثر برای درمان مشکلات حرکتی بعد از سکته مغزی تمرینات کششی هستند. پیاده روی نیز حتی با کمک گرفتن از دیگران، به بازیابی مهارت‌های حرکتی بیمار کمک می‌کند.
سکته مغزی باعث تغییر در برخی از حس‌های بدن مانند حس گرما، سرما یا فشار میشود. درمان‌گران می‌توانند با کاردرمانی بیماران این حس‌ها را به حالت اولیه خودشان برگردانند و از این طریق به درمان بعد از سکته مغزی بیماران کمک کنند.
از روش‌های توصیه شده برای تسریع درمان بعد از سکته مغزی حمایت خانواده را می‌توان نام برد. به‌عقیده‌ی بسیاری از پزشکان، دخالت و حمایت خانواده مؤثرترین راه برای درمان بعد از سکته مغزی و بهبود بخشیدن به کیفیت بیمار است. میزان ناتوانی و اختلال بیمار اهمیتی ندارد، خانواده یا دوستان نزدیک با حمایت بیمار و تشویق او می‌توانند تحمل دروان ریکاوری را برای او راحت‌تر کنند.
مدت‌زمان ریکاوری بیمار سکته مغزی مشخص نیست. برخی از افراد از طریق توانبخشی در عرض چند ماه قادر به برگشتن به زندگی روزمره خود هستند، در حالی که برای برخی دیگر این روند ممکن است یک سال یا بیشتر به‌طول بیانجامد. حتی خطر سکته‌های مغزی بعدی نیز برای بیماران سکته مغزی وجود دارد. به‌همین دلیل، مراقبت از این بیماران نیازمند دقت و توجه زیاد است. در ادامه راه‌هایی برای تسریع روند بازیابی بیماران سکته مغزی و راه‌های مراقبت از آنها در منزل ذکر شده است.
درصورت نگهداری بیماران سکته مغزی در منزل، باید به محض صدور اجازه از طرف پزشک، جلسات
کار درمانی و توانبخشی را برای او آغاز شود. جلسه‌های توانبخشی، یکی از مؤثرترین راه‌های کمک به بیماران سکته مغزی است که برای بهبود عملکرد ذهنی و فیزیکی فرد راهگشا است.
مطالعات راه رفتن بر روی یک تردمیل را روش مؤثری برای بالا بردن راندمان حرکتی بیماران سکته مغزی عنوان کرده‌اند. همچنین استفاده از تردمیل باعث افزایش ظرفیت هوازی بیماران میشود و این ورزش از مناسب‌ترین راه‌های درمان است.
یک رژیم غذایی سالم و مغذی همیشه انرژی لازم برای مغز و بدن بیماران سکته مغزی را تأمین می‌کند. توجه به رژیم غذایی و تغذیه بیماران سکته مغزی از مهم‌ترین عوامل برای تسریع زمان درمان میباشد.
خواب در واقع می‌تواند خاطرات کوتاه مدت جلسه توانبخشی روزانه بیمار را به خاطرات طولانی‌مدت تبدیل کند و از این رو به بهبود حرکت او پس از سکته مغزی کمک می‌کند. بنابراین، خواب بیشتر فرصت بهتری را برای بهبود بیماران سکته مغزی و ریکاوری مغز آنها فراهم می‌کند.
نادیده گرفتن تغییرات روحی و روانی بیماران سکته مغزی به‌هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
افسردگی، ناامیدی و خشم در این بیماران بسیار شایع است. به همین دلیل داشتن جلسات مشاوره با یک روانشناس مجرب برای بهبود وضع روحی و جسمی بیماران بسیار توصیه میشود.
مطالعات حاکی از آن است که انجام تکنیک‌های مدیتیشن می‌تواند به درمان افسردگی کمک کرده و همچنین باعث تنظیم احساسات و بهبود پردازش اطلاعات بیماران شود.
از آنجا که سکته مغزی باعث بروز مشکلات ارتباطی فیزیکی میشود، اعضای خانواده نباید ارتباط با بیماران را قطع کنند. حتی اگر بعد از سکته مغزی، بیمار قدرت تکلم خود را از دست داده باید او را تشویق به صحبت کردن کرده و حداقل با او ارتباط چشمی برقرار کرد. کوچک‌ترین ارتباطی که با بیماران سکته مغزی برقرار میشود، بیشترین تأثیر را در تسریع درمان بعد از سکته مغزی خواهد داشت.
تحقیقات حاکی از آن است که برخی از بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی برای بهبود سرعت ریکاوری بیماران سکته مغزی راهگشا هستند. بازی Wii توسط بعضی از پزشکان ایالات متحده اکنون به بیماران سکته مغزی توصیه شده است. چرا که این بازی باعث تحرک بازو و پای آنها میشود و به همین دلیل برای درمان بعد از سکته مغزی مناسب است.
این دستگاه‌ها پروسه درمان بعد از سکته مغزی کرده را سرعت بخشیده و همچنین مراقبت از بیماران سکته مغزی را آسان‌تر می‌کند، زیرا بیماران سکته مغزی در انجام وظایفی مانند لباس پوشیدن، راه رفتن و خوردن نیازمند کمک هستند. میله‌های ثابت، توالت‌های برقی و فنجان با دسته‌های مخصوص چند نمونه از این دستگاه‌ها هستند.
وقتی بیماران سکته مغزی به علائمی مانند عدم تعادل، سرگیجه و
سردرد و دشواری در راه رفتن دچار باشند، بهتر است مراقبین آنها از یک فیزیوتراپ برای تشویق و بهبود بیمار کمک بگیرند.
سکته مغزی برای هر فردی متفاوت است و تشخیص اینکه چه درصدی از توانایی های فرد بازیابی می‌شوند یا چه زمانی درمان طول می‌کشد امکان‌پذیر نیست. به طور کلی، درمان موفق سکته مغزی به موارد زیر بستگی دارد:
• عوامل فیزیکی: وخامت سکته در هر دو مورد اثرات فیزیکی و شناختی
• عوامل احساسی: خلق و خو و انگیزه و توانایی پیگیری فعالیت‌ها
• عوامل اجتماعی: حمایت از طرف دوستان و خانواده
• عوامل درمانی: شروع سریع توانیابی و مهارت‌های تیم یاری‌رسان
میزان بازیابی توانایی‌ها در بهترین حالت چند هفته تا چند ماه بعد از سکته مغزی اتفاق می‌افتد. البته شواهدی نشان می‌دهند که بین ۱۲ تا ۱۸ ماه زمان می‌برد تا عملکرد مغز به بهترین حالت خود برسد.
ماندگاری اثر درمان بعد از سکته مغزی بستگی به وخامت سکته و پیچیدگی‌های آن دارد. روند بهبودی برای برخی افراد سریع است، اما بیشتر افراد نیاز به فعالیت‌های توانیابی طولانی‌مدت دارند. در این شرایط درمان فرد بیمار تا ماه‌ها و حتی سال‌ها طول می‌کشد.
برنامه مربوط به توانیابی فرد بیمار بر اساس نیازها و شرایط او متغیر است. در هر حال مداومت ورزیدن در درمان سکته مغزی، می‌توان شرایط را برای همیشه بهتر کند.
درمان سکته مغزی هرچه زودتر شروع شود، بازیابی توانایی‌ها بیشتر امکان‌پذیر می‌شوند. اولویت‌های پزشکان برای درمان افراد مبتلا به سکته مغزی به ترتیب زیر است:
• تثبیت شرایط پزشکی بیمار
• کنترل عوامل تهدید کننده جان بیمار
• جلوگیری از وقوع سکته جدید
• درمان عوارض بعد از سکته مغزی
معمولاً درمان سکته مغزی بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد، حتی درصورت بستری بودن فرد در بیمارستان، آغاز میشود.
بهترین روش‌ها برای درمان سکته مغزی چیزی نیست به‌جز امید!
تحقیقات نشان می‌دهد که بهبودی کامل تنها برای ۱۰ درصد از افرادی که دچار سکته مغزی شدند اتفاق می‌افتد. هرچند این جمله آن‌چنان امیدوارکننده نیست، اما رعایت نکات زیر را در نظر بگیرید:
• درمان فلج بعد از سکته مغزی با انجام فیزیوتراپی تا حد بسیار زیادی امکان‌پذیر است.
• با انجام گفتار درمانی می‌توان به اصلاح گفتار پرداخت.
• با انجام بازی‌ها درمان فراموشی بعد از سکته ، امکان‌پذیر است.
در نهایت باید گفت تمرین کردن در هر زمینه‌ای، باعث ایجاد پیشرفت در آن میشود. مغز هیچ وقت برای بهبود متوقف نمی‌شود و شما نیز نباید نا امید شوید.
برای اکثر افراد دچار به سکته مغزی، تجربه‌ی نا امیدی، عصبانیت، ناراحتی، بی‌انگیزگی و ترس در درجات مختلف بسیار شایع است. اینها درواقع علائم افسردگی پس از سکته مغزی هستند. با استفاده از این روش‌ها می‌توان به درمان افسردگی پس از سکته مغزی پرداخت:
• بهبود تغذیه: مواد غذایی حاوی فولیک اسید، اسید چرب امگا-۳، ویتامین ب و کربوهیدرات‌های پیچیده برای بهبود شرایط روحی راهگشا هستند.
• برقراری ارتباط: صحبت و مشاوره بیمار در مورد مشکلات، احساسات و نگرانی‌هایش با دوستان، خانواده و پزشکان بسیار توصیه میشود.
• تعیین اهداف: تعیین اهداف کوچک و واقع‌گرایانه‌ای برای کوتاه مدت توصیه میشود.
• گروه‌های حمایتی: شرکت در گروه‌های حمایتی افرادی که قبلاً سکته داشته‌اند تأثیرگذار است.
• کنترل استرس: راه های کنترل استرس مثل آروماتراپی و مدیتیشن به درمان استرس کمک می‌کند.
• فعالیت داشتن: انجام فعالیت هایی مثل شنا، یوگا و پیاده‌روی به بهبود سلامت بیمار و روحیه او کمک می‌کند.
درباره این سایت